Op deze pagina leest u o.a. over de volgende onderwerpen: 

• Het Havenplein aan het einde van de Haarlemmerstraat in Leiden (richting Leiderdorp) is er sinds de komst van Dok 2 enorm op vooruit gegaan
• ook door de extra aandacht van de Gemeente Leiden is de Haven een stuk aantrekkelijker geworden voor de pleziervaart en de Leidse bevolking 
• het kleine Havenplein (bij het 'badhuis' en de brievenbus) is tijdens de Leidse Zaaidagen in april 2009 ingezaaid met groenten en bloemenzaad, en daar plukten we tot in november (letterlijk en figuurlijk) de vruchten van
• september 2009 kende de gemeente een 'buurtcheque' toe aan de bewoners van de Havenwijk, zodat het bloembakken- en plantenproject op het kleine Havenplein kan worden voortgezet!
• Zo zie je maar weer, wat een beetje onderhoud én samenwerking met bijzondere buren kan opleveren voor een stad
• En...wie weet fleurt de Haven komende lente weer net zo op als in 2007, toen we bezoek kregen van een verdwaalde dolfijn in de Leidse grachten
• afsluitend het artikel 'Het Havenplein groeit en bloeit' van begin 2009
  

 

Samen beheren

Op vrijdag 25 september 2009 publiceerde tijdschrift de Margriet een artikel  over het Havenplein, de Kijfgracht en de band tussen gemeente, bewoners en ondernemers -waaronder Dok 2- in het kader van burendag op 26 september 2009. En dat was niet voor niets!
Er vinden allerlei opknapbeurten plaats aan het Havenplein, geïnitieerd door ondernemers en omwonenden, ondersteund door de gemeente.

  

 

Boomfeestdag  

John Steegh, wethouder Milieu en Beheer, plantte hier feestelijk een iep op 18 maart 2009, maar zonder een gezellige boomspiegel. Een buurtbewoonster, enthousiast gemaakt door het boekje Buiten de Perken (uitgegeven door de Gemeente Leiden) deed hem spontaan een tray violen kado, om de boomspiegel wat op te vrolijken.

 

Van boomspiegel tot moestuin

De gezonde boomspiegel, die begon met wat onschuldige viooltjes, werd al gauw (in overleg met enkele guerrillagardeners) ge-upgrade tijdens de Leidse Zaaidagen met uien, radijsjes, wortelen, broccoli en wilde bloemenmengsels.

 

Eten uit de boomspiegel en bloembakken op het Havenplein

 

Eind november kon er nog steeds geplukt en gegeten worden uit dit boomperk
en de hoge bloembak naast het badhuis! De worteltjes waren wel wat klein,maar dat vonden de cavia's van een bewoonster uit de wijk helemaal niet erg!
De hoge bak naast het badhuis, met  in oktober nog steeds één tomaat, en voorzien van een nieuw bordje van Pieter de Jong, wijkbewoner en creatieve geest.

De heide is een cadeautje van bloemenwinkel Petra de Booij (recentelijk verhuisd naar het 5-Meiplein)

Microcosmos

In augustus en september 2009 zat er een enorme groep rupsen op de broccoli: we hebben ze lekker laten zitten voor de merels en mezen! En diegenen die overblijven worden vast práchtige vlinders. 

Het zwerfvuil wordt regelmatig uit de boomspiegel gehaald door de bewoners, en mede door de nieuwe 'borderrol' (in maart 2010 geplaatst) blijft het een prachtige boomspiegel.
De bollen die er in november in zijn gegaan zijn inmiddels boven de grond!

 

 

Bordjesmaker Pieter

En er kan gegeten worden uit de boomspiegel en groentenbak zolang.... de hondenpoep wordt opgeruimd!Maar dat geldt natuurlijk in héél Leiden! Zie ook de pagina over de Kijfklep.

 Pieter de Jong uit Havenwijk-Zuid maakte het anti-poepbordje en fabriceerde
de prachtige zaaibordjes die tijdens de Leidse Zaaidagen werden geplant
in de perkjes:

Pieter de Jong ontwierp ook dit vrolijke logo maar ook de bordjes voor de Ecobulbs en 'deze bloembak wordt verzorgd door...'. Veel dank voor je tijd en inzet, Pieter!

 

Enthousiaste reacties omwonenden en gemeente

Diverse afdelingen van de gemeente Leiden stonden zeer positief tegenover het initiatief van de actieve bewoners met de groene vingers: er werd zelfs rekening gehouden met schoffelen in de nieuw ingezaaide perkjes en boomspiegels!

 

 

Hoge bak aan het Havenplein: moestuin en bloemenfestijn

Aan de Noordkant van het Havenplein staan de brievenbus en het 'badhuis', het oude brugwachtershuisje met douches en wc's, dat de Pleziervaarders mogen gebruiken wanneer zij in de Leidse Haven aanmeren.
 

  

 

 

Petra de Booij  

In augustus 2009 maakten de groenten in de voorkant van de bak plaats voor petunia's en andere gezellige bloeiertjes, een kado van bloemenwinkel de Booij in de Haarlemmerstraat. Na een kort uitstapje naar het Vijf-Meiplein is ze nu gelukkig weer terug in de Haarlemmerstraat!

 

 

 

Boefjes en vandalen

Hoessein van Dok 2 had ons al gewaarschuwd: op vrijdag- en zaterdagavond loopt er vaak gespuis vanuit de Zijlpoort richting Haarlemmerstraat en (na flink stappen) weer terug. Daarbij moeten het straatmeubilair en overige zaken het vaak ontgelden. De bloembakken op het Havenplein waren enkele malen de klos in november en december 2009, waarna er maatregelen zijn getroffen. 

En, als pleister op de wonde, kregen we van Petra de Booij weer mooie nieuwe -prik!-planten voor in de grote Havenbak.
Nu maar hopen dat die wél met rust worden gelaten!

 

Feestelijke wintergroene bloembak vol kleuren

Deze grote bloembak is in oktober, november en december 2009 door bewoners van de Havenwijk voorzien van verse potgrond, meer dan 100 bloembollen (wit, geel, roze en rood) en winterharde plantjes, waarvan enkele óók uit de eigen tuin komen. Sint en Piet brachten (via Petra de Booij) ook nog wat moois uit Spanje mee op 5 december!

 

Complimenten!

 

Tijdens het beplanten kwam een aantal wijkgenoten informeren wat we aan het doen waren en de complimentjes over de opgeruimde en gezellige, bloemrijke hoek van het Havenplein werken zeer bemoedigend!  

 

 

 

 

 

 

Alle bloembakken, de boomspiegel en het pleintje worden enkele keren per week verzorgd door Dok2 en de bewoners van Havenwijk Zuid. Hoessein Guizouni, de eigenaar van Dok 2, haalt begin oktober gelukkig de bloembakken binnen in verband met de 3-oktoberfestiviteiten.

 

Bloembakken rond het badhuis 

 

Samen opruimen en voorkómen van zwerfafval

 

Na ontvangst van een klacht over het zwerfafval in de Haven door de pleziervaart (voorjaar 2009), is er door de diverse afdelingen binnen de gemeente Leiden direct actie ondernomen. Er is een extra rolcontainer bij geplaatst in de Haven, de frequentie van het legen van de bestaande afvalbakken in Haven en Ankerpark is verhoogd, én er komen in het vaarseizoen van 2010 twee aantrekkelijke afvalbakken bij, in de vorm van een nijlpaard! Deze worden aan de waterkant geplaatst (locatie: Haven en Ankerpark), zodat de pleziervaart kleine zakjes afval in de bek van het nijlpaard kan werpen.

 

De Volharding is een topper!

Sinds mei 2013 is restaurant de Volharding open gegaan in het oude 'Jonk-pand' aan de Haven. De buurt ziet er hiermee weer extra aantrekkelijk uit en het terras is ook voor bootjesmensen zeer aantrekkelijk.

 

Dolfijn in de Leidse Haven (2007) 

 

Dat onze Leidse wateren steeds schoner worden, bewees een heuse dwaalgst uit de Noordzee: op 1 april 2007 signaleerde fotograaf Theo Westra een dolfijn in de Haven van Leiden (een gewone dolfijn, Delphinus delphis).

Op 2 april was het dier, tot groot verdriet van bewoners en toeristen, weer verdwenen.
Hier de informatiefolder die in de Haven werd verspreid, om de bezoekers te waarschuwen het dier niet te voederen of aan te raken.
Zie voor meer informatie ook de pagina over 'ambassador dolphins', die mensen opzoeken en wanneer ze ervoor kiezen niet meer (dagelijks) bezig te zijn met hun eigen soortgenoten.

In 2009 verscheen het boekje 'Leiden leeft met water', waarin uitgebreid aandacht wordt besteed aan de inwoners van Leiden en haar Leidse wateren.

 

Begin 2009 verscheen onderstaand artikel op de website

van onze wijkvereniging Tussen de Rijnen:

Het Havenplein groeit en bloeit

April, 2009 - Kunt u zich het Havenplein en omgeving -aan het einde van de Haarlemmerstraat, richting de Zijlpoort- een aantal jaren geleden nog herinneren? Het was een troosteloze bedoening, met een half uitgebrande kiosk, veel rommel, hangjongeren en een enge sfeer ’s avonds.

De kiosk is weg, het plein is opgeknapt en de meeste panden aan de Haven zijn van eigenaar gewisseld. Mede hierdoor –vinden ook de bewoners- is er een betere en veiligere sfeer in de Havenwijk.

 

 

De aanleg van nieuwe faciliteiten voor de pleziervaart hebben deze kant van Leiden bovendien nog eens extra op de kaart gezet: niet alleen rondvaartboot Olympia brengt toeristen vanaf de Rijn groepsgewijs onze stad in, ook de varende dagjesmensen weten Leiden nu steeds beter te vinden.
Met de komst van Dok2  is het op het Havenplein voor bewoners en bezoekers een stuk aangenamer toeven dan voorheen. Het eet- en drinklokaal, dat zo’n vijf maanden per jaar een buitenterras heeft onder de oude kastanjes, verzorgt een mooie entree van Leiden en draagt bij aan gezelligheid en sociale controle. Eigenaar Hussein Guizouni doet er dan ook alles aan om zijn terras en de boomspiegels zo aantrekkelijk mogelijk te maken en te houden.

Een vervelend probleem is de hondenpoep in de boomspiegels (ondanks de opruimplicht), maar zodra het terras er eenmaal staat, leert de ervaring dat baasjes beter hun best doen om het plein netjes te houden.

Op het terras staan sinds half maart vier plantenbakken die Dok2 van de gemeente heeft gekregen, maar die Hussein onderhoudt. Hij heeft het terras in de loop van de lente en zomer verder opgefleurd met een aantal mooie bloembakken. Samen met enkele bewoners van de Havenwijk zal hij zorgen voor een mini-Keukenhof in de lente van 2010: de bollen gaan in het najaar de grond in op en rond het Havenplein!  

 

In het kader van de Boomfeestdag 2009 plantte wethouder John Steegh op 18 maart 2009 een jonge iep op het Havenplein. Een bewoonster van de nabijgelegen Kijfgracht schonk de wethouder een tray violen om de boomspiegel rond het iepje wat op te vrolijken. Zij was op dit idee gebracht door het boekje ‘Leiden buiten de Perken’, vol tuintips, dat in 2007 door de gemeente gratis is uitgedeeld aan bewoners.

 

Ondernemers en bewoners willen graag, gesteund door de gemeente, van dit ‘sleutelgebied’ het visitekaartje van Leiden maken: groen, opgeruimd, rustig en gezellig.

Als bewoners en toeristen, overdag of ’s avonds, op weg naar huis of naar het werk, even stil blijven staan om te genieten van dit mooie plein aan de oude Haven, is dat doel bereikt.

 

 

 

 

 

 

Mens én dier gelukkig op het Havenplein: 

 

 

 

 

Lees alles over Thassos' avonturen op de website van onze collega-kattenliefhebber en wijkgenote Annemarie. Thassos is daar bekend onder de naam 'Terraskat'.

 

 

 

 

 

terug naar boven

 

 

 

 

 

• Op deze pagina een verslag met foto's van het supergezellige straat-etentje op de Kijfgracht, met zo'n 35 bewoners van de Kijfgracht, Zuidsingel en Havenkade, inclusief aanhang.
• De straat was enkele dagen ervoor nog gekuisd door een hartverwarmende ploeg van de afdeling Vegen & Prullenbakken onder leiding van Ben Honsbeek, waardoor wij van de straat konden eten!
• Na afloop werden er ook nog kadootjes uitgedeeld, afkomstig van de gemeente Leiden in het kader van de buurtcheque en het onkruidconvenant.

Het weer was prachtig, waardoor we in korte broek en t-shirt nog heel lang buiten konden zitten.
En ook onze wijkagent, de heer Kuiper, nam ruim de tijd om met alle aanwezigen een praatje te maken. 
 

Er waren nog twee 'verdwaalde' bezoekers, die natuurlijk toch in de armen werden gesloten door de bewoners.
Om 16:00 begonnen enkele sterke mannen met de opbouw van de tent,
waarna de werkzaamheden naadloos overliepen in een uitgebreide borrel.

Langzamerhand werd het drukker en iedereen die kwam, had ook een schaal,
pan of bord met lekker eten bij zich. De bewoners hadden elk een gerecht
gemaakt geinspireerd door het land waar zij op vakantie waren.

 

 

De tent van onze Wijkvereniging Tussen de Rijnen maakte de avond extra feestelijk.
Iedereen had iets lekkers gekookt en we hadden dan ook ruime keuze uit vlees,
vis en vegetarische gerechten.
Er was soep als entréé, vele hoofdgerechten, lekkere salades en flensjes met kersen en slagroom toe.

Enkele dagen voordat het feest losbarstte, werden de Kijfgracht en een
stukje Zuidsingel (op verzoek van de bewoners!) nog even grondig gepoetst,
geplukt en schoongeblazen en door de enthousiaste Vegen & Prullenbakken-
ploeg van teamleider Ben Honsbeek.

 

Voor het onkruid aan de randjes, waar vooral onze oudere bewoners niet
zo goed bij kunnen, gingen twee man aan de slag met de bosmaaier.
Alles werd ook nog eens keurig opgezogen door de veegwagen,
zodat wij de 19e van de grond konden eten!

Teamleider Ben Honsbeek met een van de prullenbak-nijlpaarden

 

 

De nijlpaarden deden dienst als natuurlijke afzetting en
prullenbak tijdens het straatetentje (op de achtergrond de tent)

 

We werden zelfs nog even toegezongen door een sloep vol gillende meiden. Lachen!

 

Omdat de Gemeente Leiden onze aangevraagde buurtcheques had gehonoreerd,
kon iedereen 's avonds een zak potgrond en een plant mee naar huis nemen.

 

 

Bovendien kregen de ondertekenaars van het onkruidconvenant ook nog een onkruidkrabber mee, een kadootje van de gemeente Leiden als dank voor - en ter bevordering van - het handmatig wieden!

 

 

En om het burengevoel goed af te sluiten: tijdschrift de Margriet met daarin een special over de buren op de Kijfgracht is op vrijdag 25 september uitgekomen: precies op tijd voor Burendag op 26 september 2009.

 

De groepsfoto in de Margriet, en bovenstaande foto, zijn gemaakt door de bekende fotograaf Edwin Walvisch. We zijn hem zeer dankbaar voor het prachtige burenportret en het feit dat we zijn foto's mogen gebruiken op deze website!

terug naar boven

 

5 nieuwe watertuinen in Leiden

• In stedelijke gebieden worden watertuinen ingezet voor het handhaven van de waterkwaliteit en de doorstroming in de stad.
• Deze zgn. floatlands worden ook gebruikt voor (controleerbare) natuurontwikkeling in wateren waar geen natuurlijke oevers mogelijk zijn en bieden o.a. een goede oplossing als rustplaats en nestgelegenheid voor stadsvogels.
• Sinds 2010 hebben wij in Leiden bijzonder goede ervaringen opgedaan met watertuinen, vinden zowel de bewoners (onder én boven water!) als de gemeente Leiden.
• Een broednest is een fauna uittreedplaats in de vorm van een mini-watertuin (zie hieronder) en een échte Leidse vinding, mede bedacht door de oprichters van Kat uit de Gracht (nu: Kat en Water).

Update:

• in juni 2021 zijn er vijf watertuinen en 2 broednestjes geplaatst in de Binnenvestgracht t.h.v. het Lakenplein en bij Speeltuin de Doorbraak.  Lees hier de bewonersbrief.
• Deze watertuin konden we aanschaffen m.b.v. cofinanciering door het Hoogheemraadschap van Rijnland, Fonds 1818 en De Groene Motor/Zelf Doen
• In juni 2020 is  er een watertuin in de Oranjegracht geplaatst, die groeit al uitbundig. Lees hier de bewonersbrief
• Deze watertuin konden we aanschaffen m.b.v. cofinanciering door het H.L. Druckerfonds en Wijkvereniging Tussen de Rijnen.
• De bewoners onderhouden de watertuinen zelf, o.a. m.b.v. de opschoonkano's. 

Klik hier naar de fotoserie van de 'kale' Binnenvestgracht in 2020, 2021 en 2022.

Hieronder een klein voorproefje uit de Binnenvestgracht:

Bijzondere waarnemingen op watertuinen

• duif, (jonge) niet-vliegvlugge meeuw, Amerikaanse rivierkreeft, pad, nijlgans, kat

'Algemene gebruikers' van watertuinen en fauna uittreedplaatsen

• Schildpadden Schillie, Paddy, Goofy en Stoffel (dat zijn 3 soorten lettersierschildpadden), wilde eend, meerkoet, waterhoentje, fuut, knobbelzwaan

   

Wat is een watertuin?

• Watertuinen zijn platforms van Douglashout, dat tot 15 jaar goed blijft in grachtenwater.
• Het frame (van ca. 2 x 1,5m) is bekleed met een waterdoorlatend worteldoek, waarop zo'n 60 moerasplantjes van ruim 20 soorten worden ingeplant, waarover weer een laag grootmazig gaas gaat.
• Zodra de tuinen volgroeid zijn, bieden ze ook nog een broedgelegenheid aan watervogels. In het eerste jaar worden de ca. zestig jonge planten die in de watertuinen staan echter nog beschermd door gaas.
• Een broednest ernaast zorgt voor een alternatieve broed- en rustlocatie, want veel (jonge) waterdieren zijn afhankelijk van 'Fauna Uittreed Plaatsen' om even bij te komen of te ontsnappen aan een jagende snoek.

Wat biedt een watertuin?

• De watertuinen zorgen voor meer variatie in plant- en diersoorten, zowel onder als boven water.
• Zo kunnen libellen, hommels en bijen van de nectar in de planten gebruik maken.
• Padden en vissen kunnen onder de objecten paaien en schuilen tussen de plantenwortels, die bovendien het grachtenwater filteren. Het grachtenwater wordt zichtbaar én meetbaar elk jaar schoner en helderder.
• Deze drijvende eilanden bieden een uitrustplek voor diverse diersoorten, voor wie de kademuren te hoog zijn. Denk aan jonge watervogels, maar ook aan katten die te water zijn geraakt

• Bovendien zijn bewoonde drijvende eilanden erg leuk om naar te kijken, niet alleen voor bewoners maar ook voor toeristen.

• En een zeker niet onbelangrijk voordeel van watertuinen is dat je er eetbare planten op kunt laten groeien. Enkele van de eetbare soorten zijn: Gele Lis, Reuzen Rabarber, Watermunt, Grote Waterweegbree en Pinksterbloem. En hoe oogst je die planten? Met een bootje.

  

Broed/reddingsnestje: fauna uittreedplaatsen geschikt voor veel diersoorten

• Een reddingsnestje is in principe een mini-watertuintje met alléén watermunt erin geplant. Dat is de enige plantensoort die niet wordt weggegraasd door meerkoeten.
• Deze fauna uittreedplaatsen zijn op hotspots (waar de kademuren te hoog zijn voor alle dieren) in de hoeken van de bruggen geplaatst, dus uit het vaarwater van boten. Hierdoor ze ook goed zichtbaar van bovenaf, dus voor toeschouwers.
• Als er geen kattenklimtouw aan de dichtstbijzijnde kademuur hangt, kan een kat uitrusten op een watertuin of reddingsnest. En als voorbijgangers toch naar de bloemenpracht in het water kijken, zien ze de kat vanzelf en redden het dier van het vlotje, is onze jarenlange ervaring. 

  

Watertuinen in de Havenwijk, sinds 2010

Op woensdag 19 mei 2010 zijn in het kader van het biodiversiteitsjaar de eerste twee watertuinen van Leiden ingepoot. Onder luid applaus van de aanwezigen – en met een grote plons- werden ze te water gelaten naast de grote Havenbrug. 

• De watertuinen zijn gefinancierd met middelen uit het Biodiversiteitsfonds van de gemeente Leiden en worden verzorgd door de bewoners van de Havenwijk.
• Onder de aanwezigen waren toenmalig wethouder Frank de Wit, stadsbioloog Frits van der Sluis en watercoördinator Marcel Belt van de gemeente Leiden en veel van hun collega’s die in hun werk met biodiversiteit te maken hebben.
• Op 6 juni 2011 zijn er een derde watertuin plus twee 'testnesten' (voor watervogels) bij gekomen.
• In 2012 volgden nog eens vijf broednestjes in de wijk en in het Noorderkwartier.
• Er sinds 2016 vijf grote watertuinen en tien kleine reddingsnestjes in Leiden. Door alle voordelen van deze drijvende eilanden kan het eigenlijk niet anders dan dat alle partijen hierachter staan!
• Goed voor de waterkwaliteit, vele diersoorten, de biodiversiteit en ga zo maar door.

Plantensoorten in de Watertuinen:

	bitterzoet	Solanum dulcamara
	braam	Rubus fruticosus
	egelskop	Sparganium erectum
	gele dotterbloem	Caltha palustris
	gele lis	Iris pseudacorus
	gele waterkers	Rorippa amphibia
	gewone zegge	Carex nigra
	groot hoefblad	Petasites hybridus
	harig wilgeroosje	Epilobium hirsutum
	kalmoes	Acorus calamus
	kattestaart	Lythrum salicaria
	liesgras	Glyceria aquatica
	moerasandoorn	Stachys palustris
	moerasspirea	Filipendula ulmaria
	moerasvergeetmeniet	Myosotis palustris
	moeraswederik	Lysimachia thyrsiflora
	riet	Phragmites australis
	tandkruid	Cardamine heptaphylla
	waterdrieblad	Menyanthes trifoliata
	watermunt	Mentha aquatica
	waterzuring	Rumex hydrolapathum
	wolfspoot	Leucopus europaeus

  

 Wie betaalde dat?

• Met behulp van een financiële bijdrage uit het fonds Biodiversiteit –Leiden Lekker Groen van de gemeente Leiden, zijn de eerste watertuinen neergelegd.
• Vervolgens werden enkele watertuinen en reddingsnestjes betaald uit de Stadsvogelprijs, die Leiden won.
• In 2012 zijn twee fauna uittreedplaatsen betaald met hulp van de Herfstpremie
• En ook in de huidige tijd blijken vanwege hun goede 'trackrecord', de watertuinen bekostigd te kunnen worden uit diverse biodiversiteits-, duurzaamheids en bewonersparticipatiepotjes. In 2020 betaalden o.a. het H.L. Druckerfonds en Wijkvereniging Tussen de Rijnen. mee aan een nieuwe tuin in de Oranjegracht.

Havenwijkbewoners zijn ambassadeurs van de drijvende eilanden

• Omdat de bewoners van Havenwijk-Zuid heel goed weten hoe prettig het is om samen iets op te zetten, zijn ze al jaren fan van de watertuinen en de reddingsnestjes in hun grachten.
• Bewoners van andere wijken (en steden!) worden dan ook van harte uitgenodigd om langs te komen en zelf te ervaren hoe mooi de tuinen er in de zomer op het water bij liggen, en wat een dierenleven dit aantrekt.
• Voor het onderwaterleven in de Leidse grachten kunt u doorsurfen naar onderwaterinleiden.nl

naar boven

Kat uit de Gracht heeft nu een eigen website,
klik hier om erheen te gaan